"Dankzij Sophie Calle begreep ik dat parfum moet reageren op meer experimenten dan alleen maar lekker ruiken": het Palais de Tokyo stelt de reukkunst van Francis Kurkdjian tentoon

Als geld een geur had, zou het die van een dollarbiljet zijn dat door vele handen is gegaan, aldus Francis Kurkdjian . Een geur die zowel verleidelijk als afstotelijk is, gecreëerd op verzoek van Sophie Calle in 1999 en het middelpunt van deze tentoonstelling. " In die tijd woonde ik in New York en betaalden we veel met papiergeld, in tegenstelling tot Frankrijk, waar we nog cheques gebruikten. De geur van het Amerikaanse biljet was vrij uniek, een mix van vet en vuil door herhaaldelijk aanraken, vandaar die geur van metaal, linnen, inkt en vocht", legt de kunstenaar uit, aan wie het Palais de Tokyo tot 23 november de tentoonstelling "Perfume, Sculpture of the Invisible" opdraagt. " Maar het was vooral deze ontmoeting met Sophie Calle die doorslaggevend was."

Zes jaar eerder was de Fransman amper afgestudeerd en had hij al naam gemaakt met de creatie van Le Mâle voor Jean Paul Gaultier . "Vier of vijf jaar lang componeerde ik dingen die alleen maar bedoeld waren om lekker te ruiken. Terwijl onze docenten ons erop hamerden dat we kunstenaars waren, werd ik al snel geconfronteerd met een industriële en economische realiteit. Mij werd gevraagd om 'meer bloemen, meer diepgang, meer sensualiteit toe te voegen'. Verrassend, als je een artistieke benadering hebt, om zoveel beperkingen te hebben, nietwaar? Parfum moet openstaan ​​voor andere vormen van experiment, en dat is wat ik dankzij Sophie Calle begreep: dat je parfum uit het flesje kon halen om verschillende esthetische domeinen te verkennen ."

Lees ook “Een schilderij kan barsten, splijten en meerdere lagen ontwikkelen, net als huid”: hoe het restauratiecentrum van de Franse musea inspiratie put uit cosmetica

Sla de advertentie over

Na deze eerste carte blanche volgden vele samenwerkingen. Met theatermaker Cyril Teste, sterrenkok Anne-Sophie Pic, dirigent Klaus Mäkelä en pianisten Katia en Marielle Labèque... " De kruisbestuiving met andere disciplines stelde me in staat om parfums vorm te geven die in wezen onzichtbaar zijn, door te spelen met ruimte, licht, geluid en materie ", vervolgt Francis Kurkdjian, die zich al dertig jaar niet tevreden stelt met alleen " draagbare parfums ", zoals hij de massacomposities noemt die hij creëert. Naast Le Mâle is hij verantwoordelijk voor talloze modegeuren , waaronder For Her van Narciso Rodriguez (met zijn partner Christine Nagel, nu bij Hermès), Armani Mania van Giorgio Armani, My Burberry van Burberry... In 2009 lanceerde hij samen met zijn partner Marc Chaya ook zijn eigen merk, Maison Francis Kurkdjian, waarvan Baccarat Rouge 540 een van de grootste successen in de parfumerie blijft, evenzeer geprezen door Amerikaanse sterren als Gen Z. Last but not least , vier jaar geleden, kreeg hij de felbegeerde positie van creatief directeur van Christian Dior-parfums .

Tussen olfactorisch erfgoed en nieuwe technologieën

Maar het is de rijkdom van een meer conceptueel universum die deze retrospectieve, tot 23 november te zien in de Saut du Loup-ruimte van het Palais de Tokyo, onthult – of beter gezegd, ons uitnodigt te voelen. " Zijn parfums zijn ware sculpturen van het onzichtbare, kunstwerken op zich, waarvan de essentie zelf wordt ingeademd", benadrukt Jérôme Neutres, curator van de tentoonstelling. "Met de steun van Marc Chaya is in de loop der jaren een werkelijk uniek oeuvre in de parfumerie opgebouwd, dat zowel iconische geuren als spectaculaire artistieke evenementen heeft voortgebracht. "

Zelfs als de wereld morgen volledig virtueel wordt, zal geur niet verdwijnen. Onze reukzin onderscheidt ons van machines, maakt ons leven mogelijk en dus ook ons ​​bestaan.

Francis Kurkdjian

Naast de geuren die in deze tentoonstelling worden gepresenteerd, zijn het vooral de verschillende verspreidingsmethoden die Francis Kurkdjian opnieuw heeft gebruikt en soms zelfs heeft uitgevonden, die het meest verrassend zijn. Voorbeelden hiervan zijn de poëtische geparfumeerde fonteinen en geurige bubbels die voor het Paleis van Versailles zijn ontworpen, en het dadaïstische Or Bleu, een geurend bronwater om te drinken, ontwikkeld in samenwerking met kunstenaar Yann Toma in 2012. Het is een echo van het Water van de Koningin van Hongarije, beschouwd als het allereerste parfum dat in ^de 14e eeuw in Europa werd samengesteld en dat zowel als geurstof als drinkbaar medicijn diende. In navolging van de geuren uit het verleden en de evolutie van de parfumerie sinds de Renaissance, toont de tentoonstelling ook geparfumeerde handschoenen, gemaakt met behulp van 18e ^- eeuwse methoden door deze geschiedenisliefhebber. En dan is er nog Le Sillage de la Reine, een geur die is nagemaakt in de stijl van Marie Antoinette, volgens de formuleringsregels van die tijd.

Hoewel deze creaties teruggrijpen op het olfactorische erfgoed, weerhouden ze parfumeurs er geenszins van om nieuwe technologieën te verkennen. Neem bijvoorbeeld de sculpturale diffuser van goudsmid Nicolas Marischael en ontwerper Felipe Ribon, die de geur vrijgeeft terwijl er lucht doorheen stroomt. Of neem het futuristische V-Scent-apparaat, dat in staat is om verbonden geuren te verspreiden in een virtual reality-headset, geuren die worden geactiveerd door een meeslepende ervaring bedacht door Cyril Teste en kunstenaar Hugo Arcier. " Als de wereld morgen volledig virtueel wordt, zal geur niet verdwijnen . Onze reukzin onderscheidt ons van machines en stelt ons in staat te leven en dus te bestaan. Het is intrinsiek verbonden met onze menselijkheid. Zintuiglijke ervaring definieert onze relatie met het lichaam. Wanneer ik een parfum samenstel, verwerk ik sensaties, woorden en beelden. Alles wat ik niet kan uitdrukken met deze woorden, sensaties en beelden, kan ik met parfum overbrengen." "En dat is precies de prestatie van deze tentoonstelling: ons met genot onderdompelen in een onvermoede wereld van olfactorische emoties."